دستگاه درمان آپنه خواب چیست و چه انواعی دارد؟

تصور کنید هر شب، چندین بار به علت قطع تنفس از خواب بیدار شوید و به دلیل نداشتن خواب باکیفیت در طول شب، تمام روز احساس خستگی شدید داشته باشید. این واقعیت تلخ زندگی میلیون‌ها نفر در سراسر جهان است که از آپنه خواب یا قطع موقت تنفس در زمان خواب رنج می‌برند. بر اساس تحقیقات پزشکی، این مشکل می‌تواند منجر به عوارض جدی از جمله بیماری‌های قلبی و عروقی شود. خوشبختانه امروزه راه‌حل‌های مؤثری برای مقابله با این معضل وجود دارد. دستگاه‌های درمان آپنه خواب امید تازه‌ای برای بازگشت به خواب آرام و سالم ارائه می‌دهند. در این مقاله به بررسی کامل انواع این دستگاه‌ها می‌پردازیم. با ما همراه باشید.

دستگاه درمان آپنه خواب چیست؟

دستگاه‌های درمان آپنه خواب به عنوان یکی از مؤثرترین روش‌های غیرجراحی برای درمان اختلالات تنفسی در خواب شناخته می‌شوند. این دستگاه‌ها وسیله‌ای پزشکی هستند که برای بهبود اختلالات تنفسی در طول خواب طراحی شده‌اند. آپنه خواب اختلالی است که در آن تنفس فرد به طور مکرر قطع می‌شود؛ این مشکل اگر درمان نشود، می‌تواند منجر به عوارض جدی مانند خستگی مفرط، فشار خون بالا، بیماری‌های قلبی و سکته مغزی شود. هدف اصلی دستگاه‌های درمان آپنه خواب، باز نگه داشتن راه‌های هوایی در هنگام خواب و بهبود کیفیت تنفس و خواب بیمار است.

دستگاه‌های درمان آپنه خواب به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:

• دستگاه‌های فشار مثبت هوا: این دستگاه‌ها با ایجاد فشار مثبت هوا در مجرای تنفسی، مانع از بسته شدن راه‌های هوایی می‌شوند. فشار هوا به صورت مداوم یا متغیر از طریق ماسک به بینی یا دهان بیمار منتقل می‌شود و راه‌های هوایی را باز نگه می‌دارد. انواع اصلی این دستگاه‌ها شامل CPAP، BiPAP و APAP است.
• دستگاه‌های تخصصی مقرون‌به‌صرفه درمان آپنه: این دستگاه‌ها به جای ایجاد فشار هوا، با مکانیزم‌های مکانیکی و فیزیکی دیگر، راه‌های هوایی را باز نگه می‌دارند یا موقعیت زبان و فک را تنظیم می‌کنند تا از انسداد جلوگیری شود. این محصولات ضد خروپف و آپنه خواب معمولاً راحت‌تر و کم‌حجم‌تر هستند و راه حل مقرون‌به‌صرفه برای درمان آپنه خواب محسوب می‌شوند. انواع این دستگاه‌ها شامل دیوایس‌های دهانی، گیره‌ بینی، چسب بینی، کمربند، چانه‌بند و زبان‌گیر است.

انواع دستگاه درمان آپنه

همان‌طور که دیدیم، در درمان آپنه خواب، 2 نوع دستگاه اصلی وجود دارد که هر کدام کاربردهای خاص خود را دارند. در ادامه با انواع دستگاه درمان آپنه بیشتر آشنا می‌شویم.

1. انواع دستگاه فشار مثبت هوا (CPAP، BiPAP، APAP)

پزشکان انواع مختلفی از دستگاه‌های PAP را برای درمان آپنه تجویز می‌کنند. انواع این دستگاه‌ها عبارتند از:

• دستگاهCPAP

رایج‌ترین دستگاه درمان آپنه خواب است که فشار مثبت مداوم و ثابتی را در طول دم و بازدم به راه‌های هوایی وارد می‌کند تا از بسته شدن آن‌ها جلوگیری کند. فشار دستگاه بر اساس نتایج تست خواب توسط پزشک تنظیم می‌شود و ثابت باقی می‌ماند.

• دستگاهBiPAP

این دستگاه دو سطح فشار متفاوت دارد؛ فشار بالاتر هنگام دم و فشار پایین‌تر هنگام بازدم. این ویژگی باعث می‌شود تنفس برای بیماران راحت‌تر شود، به خصوص در افرادی که به CPAP پاسخ نمی‌دهند یا مشکلات تنفسی پیچیده‌تری دارند.

• دستگاهAPAP

این دستگاه به صورت خودکار فشار هوا را بر اساس نیاز بیمار در طول شب تنظیم می‌کند.APAP می‌تواند فشار را به صورت لحظه‌ای تغییر دهد تا بهترین فشار ممکن برای باز نگه داشتن راه‌های هوایی را فراهم کند.

دستگاه‌های تخصصی ضد خروپف و آپنه

در کنار دستگاه‌های سنتی PAP، راه‌حل‌های نوآورانه‌ای نیز برای درمان خروپف و آپنه خواب توسعه یافته‌اند که راحتی بیشتری را برای بیماران فراهم می‌آورند و به دلیل قیمت مقرون‌به‌صرفه طرفداران زیادی دارند. این محصولات برخلاف دستگاه‌های PAP که نیاز به برق و تجهیزات پیچیده دارند، با طراحی ساده و کاربرپسند ارائه شده‌اند و شامل موارد زیر هستند:

• گیره بینی ضد خروپف

این محصول از طریق باز نگه داشتن سوراخ‌های بینی، جریان هوا را بهبود می‌بخشد و مقاومت تنفسی را کاهش می‌دهد. وجود دو مگنت (آهنربا) کوچک در این محصول، با اعمال فشار ملایم بر تیغه میانی بینی (سپتوم)، موجب باز شدن بیشتر مسیر بینی و جلوگیری از تنگ شدن یا انسداد آن در طول خواب می‌شود. استفاده از گیره بینی ضد خروپف باعث افزایش جریان هوای ورودی از بینی و کاهش نیاز به تنفس دهانی می‌شود. در نتیجه، صدای خروپف به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد و کیفیت خواب فرد و اطرافیانش بهبود پیدا می‌کند.

• زبان گیر ضد خروپف

دستگاه نگهدارنده زبان مانع از عقب رفتن زبان و انسداد راه‌های هوایی در طول خواب می‌شود و راه‌های تنفس از گلو را باز نگه می‌دارد. این دستگاه که از  از سیلیکون نرم گرید پزشکی ساخته شده، از افتادن زبان روی مجرای تنفسی جلوگیری می‌کند و به این ترتیب از آپنه انسدادی پیشگیری می‌کند.

• پلاک ضد خروپف

این دیوایس دهانی با با قرار گرفتن در دهان و تنظیم موقعیت فک پایین، مجرای تنفسی را باز نگه می‌دارد. این دستگاه که از جنس ژله‌ای و نرم ساخته شده، مناسب کسانی است که عادت به طاقباز خوابیدن (خوابیدن به پشت) دارند.

• کمربند ضد خروپف

کمربند ضد خروپف وسیله‌ای ساده و مؤثر است که با جلوگیری از خوابیدن به حالت طاق باز، از باریک شدن راه هوایی جلوگیری می‌کند. این کمربند دارای دو توپ نرم است که مانع از خوابیدن به پشت می‌شوند و فرد را به خوابیدن به پهلو ترغیب می‌کنند. این روش طبیعی و بدون عوارض، به تدریج عادت خوابیدن را اصلاح می‌کند و باعث کاهش خروپف و آپنه خواب می‌شود.

• چانه‌بند ضد خروپف

چانه‌بند ضد خروپف یا فک‌بند، وسیله‌ای است که دهان را بسته نگه می‌دارد و از خروپف جلوگیری می‌کند. این محصول به‌ویژه برای افرادی که عادت به خوابیدن با دهان باز دارند یا معمولاً به پشت می‌خوابند، بسیار مؤثر است. استفاده از چانه‌بند باعث کاهش خشکی دهان ناشی از تنفس دهانی می‌شود و با جلوگیری از لرزش و جابجایی فک، به کاهش صدای خروپف کمک می‌کند.

• چسب بینی ضد خروپف

چسب بینی ضد خروپف یک راهکار ساده، غیرتهاجمی و مؤثر برای کاهش خروپف افرادی است که به دلیل تنگی یا گرفتگی مجرای بینی هنگام خواب دچار مشکل تنفسی و خروپف می‌شوند. این چسب‌ها روی پل بینی چسبانده می‌شوند و با ایجاد نیروی ملایم رو به بالا، دیواره‌های بینی را باز نگه می‌دارند و از تنگ شدن یا انسداد مجرای هوایی جلوگیری می‌کنند. این عملکرد باعث افزایش جریان هوا از طریق بینی و کاهش نیاز به تنفس دهانی می‌شود که یکی از عوامل اصلی خروپف است.

مزایا و محدودیت‌های دستگاه درمان آپنه

اثربخشی بالا از مهم‌ترین مزایای استفاده از انواع دستگاه‌های درمان آپنه است. دستگاه‌های فشار مثبت هوا (PAP) و محصولات نوآورانه‌ای مانند دستگاه‌های ضد خروپف تخصصی هوپنوس از جمله اثربخش‌ترین روش‌های درمان آپنه انسدادی خواب هستند. استفاده منظم و صحیح از این دستگاه‌ها می‌تواند به سرعت کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشد. بیماران معمولاً کاهش خروپف، کاهش تعداد وقفه‌های تنفسی و کاهش خواب‌آلودگی روزانه را تجربه می‌کنند. همچنین بهبود تمرکز و حافظه، افزایش هوشیاری، بهبود کیفیت خواب شریک زندگی، کاهش اضطراب و افسردگی، بهبود خلق و خو، تنظیم الگوهای خواب و کاهش فشار خون در افراد مبتلا به فشار خون بالا از دیگر مزایای درمان با این دستگاه‌ها است.

اما استفاده از این دستگاه‌ها مشکلات و محدودیت‌هایی نیز در بعضی افراد دارد که شامل موارد زیر است:

• خشکی بینی
• گلودرد
• احتقان بینی
• آبریزش بینی و عطسه
• نشتی اطراف ماسک (در دستگاه‌های PAP)

همچنین برخی از بیماران ممکن است ناراحتی از ماسک یا صدای دستگاه را تجربه کنند که می‌تواند بر انطباق آن‌ها با درمان تأثیر بگذارد. این مشکلات، در دستگاه‌های مقرون‌به‌صرفه درمان آپنه کمتر است.

مقایسه دستگاه درمان آپنه با روش‌های دیگر

در درمان آپنه خواب، دستگاه‌های غیرتهاجمی به‌عنوان راهکاری موثر برای موارد متوسط تا شدید شناخته می‌شوند و اثربخشی بالایی در باز نگه داشتن راه‌های هوایی و بهبود کیفیت خواب دارند. روش دیگر درمان، یعنی جراحی معمولاً به عنوان گزینه‌ای آخر و برای موارد شدید یا مقاوم به درمان‌های دیگر در نظر گرفته می‌شود؛ اما باید توجه داشت که در برخی موارد امکان بازگشت علائم پس از جراحی وجود دارد و این روش ممکن است نیازمند چندین مرحله درمان باشد. انتخاب بهترین روش درمانی باید بر اساس شدت بیماری، شرایط فردی، تحمل بیمار، هزینه و توصیه پزشک متخصص طب خواب انجام شود.

چه کسانی به این دستگاه نیاز دارند؟

بیماران مبتلا به آپنه خواب متوسط تا شدید می‌توانند از انواع دستگاه درمان آپنه خواب استفاده کنند. این افراد معمولاً دارای علائم و نشانه‌های زیر هستند:

• خروپف بلند و مکرر
• توقف یا قطع تنفس در هنگام خواب (که معمولاً توسط اطرافیان مشاهده می‌شود)
• نفس‌نفس زدن یا احساس خفگی در خواب
• بیدار شدن مکرر در طول شب، به ویژه با دهان خشک یا گلودرد
• سردردهای صبحگاهی
• خواب‌آلودگی و خستگی بیش از حد در طول روز
• بی‌قراری هنگام خواب و بیدار شدن‌های مکرر

این علائم نشان‌دهنده وجود اختلالات تنفسی در خواب هستند و افرادی که چنین نشانه‌هایی دارند، معمولاً به دستگاه‌های درمان آپنه یا روش‌های کمکی نیاز پیدا می‌کنند.

نتیجه‌گیری

دستگاه‌های درمان آپنه خواب، به ویژه دستگاه‌های نوآوارنه‌ای مانند دیوایس‌های دهانی، گیره بینی، زبان‌گیر، چسب ضد خروپف، به عنوان راهکارهای موثر در درمان آپنه انسدادی خواب شناخته می‌شوند و اثربخشی قابل توجهی در بهبود کیفیت خواب و کاهش عوارض جانبی این بیماری نشان داده‌اند. این دستگاه‌ها با باز نگه داشتن راه‌های هوایی، مانع از آپنه خواب می‌شوند و تنفس طبیعی را در طول خواب تضمین می‌کنند.